MDMA

Αχιλλέας Κάτρας
Image
MDMA molecule

Το MDMA, κοινώς γνωστό ως έκσταση, mandy ή molly, ανήκει στην κατηγορία των διεγερτικών αλλά μπορεί επίσης να έχει ήπιες παραισθησιογόνες ιδιότητες. Οι συνήθεις επιδράσεις του MDMA περιλαμβάνουν ευφορία, αυξημένη ενέργεια και μια εξαιρετικά αυξημένη αίσθηση ενσυναίσθησης.

Το MDMA πωλείται συνήθως σε μορφή σκόνης, κρυστάλλων ή χαπιών. Η σκόνη MDMA είναι απλώς θρυμματισμένοι κρύσταλλοι MDMA. Η σκόνη μπορεί είτε να σνιφαριστεί είτε να καταποθεί, ενώ τα χάπια και οι κρύσταλλοι καταπίνονται.

Υπάρχουν πάντα σχετικοί κίνδυνοι από την κατανάλωση MDMA σε οποιαδήποτε μορφή, ή στην πραγματικότητα από την κατανάλωση οποιασδήποτε παράνομης ουσίας. Το γεγονός ότι οι παράνομες ουσίες δεν ρυθμίζονται νομοθετικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα πάρετε την ουσία που νομίζετε ότι παίρνετε ή πόση ποσότητα θα πάρετε. Επίσης, δεν θα ξέρετε εάν και  πός περιέχουν νοθευτικά ή άλλες δυνητικά επικίνδυνες ουσίες.

Τα χάπια ecstasy που παίρνετε σε ένα ρέιβ μπορεί να περιέχουν μόνο μικρές ποσότητες MDMA, μια τεράστια ποσότητα ή και καθόλου. Ορισμένα χάπια έχουν βρεθεί να περιέχουν 0% MDMA (όπως χάπια από γύψο) και κάποια άλλα έχουν βρεθεί να περιέχουν σχεδόν 100% MDMA. Αυτή η έλλειψη τυποποίησης της ποσότητας της ουσίας στα χάπια ενέχει σημαντικό κίνδυνο για την υγεία των χρηστών. Το MDMA δρα ακόμα και σε σχετικά μικρές ποσότητες και μπορεί να είναι ακόμα και θανατηφόρο σε υψηλές δόσεις, γεγονός που καθιστά τα χάπια ιδιαίτερα επικίνδυνα, καθώς δεν μπορείτε να ελέγξετε πόση ποσότητα της ουσίας περιέχεται στο χάπι και μπορεί να καταναλώνετε πολύ περισσότερη ποσότητα της ουσίας από ό,τι είναι ασφαλές.

Τα χάπια μπορεί να περιέχουν άλλα διεγερτικά όπως η καφεΐνη ή, ακόμη χειρότερα, να έχουν άλλες επικίνδυνες ουσίες μέσα τους. Μία από αυτές είναι το PMA - ένα φάρμακο παρόμοιο στη δομή με το MDMA, αλλά με πολύ λιγότερες θετικές επιδράσεις και πολύ περισσότερες αρνητικές επιδράσεις σε χαμηλότερες δόσεις. Το PMA έχει προκαλέσει αρκετούς θανάτους από τότε που η έκσταση αυξήθηκε σε δημοτικότητα στην underground σκηνή χρήσης ουσιών και μερικές φορές τα χάπια έκστασης περιέχουν PMA αντί για MDMA. Εάν είστε χρήστης MDMA διαβάστε τον οδηγό μας για τη μείωση της βλάβης από το PMA για να βεβαιωθείτε ότι παραμένετε ασφαλείς.

Όταν το MDMA καταπίνεται, τα αποτελέσματα γίνονται συνήθως αισθητά μεταξύ 20-60 λεπτών μετά την λήψη και διαρκούν μεταξύ 3-6 ωρών. Είναι σημαντικό να μην επαναλάβετε τη δόση εάν καταναλώσετε λίγο από την ουσία και διαπιστώσετε ότι δεν αισθάνεστε καμία επίδραση, ακόμη και αν περάσουν 2-3 ώρες. Ο καθένας έχει διαφορετικά επίπεδα ανοχής και ορισμένα ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να χρειαστούν έως και 3 ώρες για να γίνουν αισθητές οι επιδράσεις του MDMA από ορισμένους ανθρώπους.

Ο άλλος σημαντικός λόγος για να μην ξαναδοκιμάσετε εάν δεν έχετε αισθανθεί καμία ή πολύ ήπια επίδραση είναι ότι μπορεί να έχετε καταναλώσει κάτι που νομίζατε ότι ήταν MDMA αλλά δεν είναι, ή η ουσία είχε αναμιχθεί με άλλες ουσίες. Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε πρώτα οποιαδήποτε ουσία πριν την καταναλώσετε χρησιμοποιώντας ένα τεστ αντιδραστηρίου για να βεβαιωθείτε ότι είστε ασφαλείς. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με αυτό παρακάτω στην ‘Πριν από τη λήψη MDMA: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και μπορούν να αποφευχθούν;’
 

Η συνήθης δόση μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από την ανοχή στην ουσία, το φύλο και το πώς λαμβάνεται η ουσία. Η παρακάτω φόρμουλα από το Bristol Drug Science είναι απλά ενδεικτική και δεν πρέπει να θεωρείται ως απόλυτα ασφαλής μέθοδος υπολογισμού:
Συνήθης δόση = 50mg + (το βάρος του ατόμου σε κιλά) mg
 

Πχ δόση κάποιου που ζυγίζει 70 κιλά = 50 + 70 = 120mg
 

Το MDMA αυξάνει το επίπεδο ενεργοποίησης μιας ουσίας στον εγκέφαλο που ονομάζεται σεροτονίνη. Το φάρμακο το κάνει αυτό αναγκάζοντας τις πρωτεΐνες που μεταφέρουν σεροτονίνη και στον εγκέφαλο να ‘πλημμυρίσουν’ τα κυκλώματα του εγκεφάλου με την ήδη προϋπάρχουσα προμήθεια σεροτονίνης. Πιστεύεται ότι το κάνει αυτό σε έναν συγκεκριμένο υποδοχέα που εμπλέκεται σε πολλές λειτουργίες, μεταξύ των οποίων είναι η φαντασία, η αντιμετώπιση του στρες, η διάθεση και η προσωπικότητα.

Η ‘αρπαγή’ του συστήματος σεροτονίνης του εγκεφάλου από το MDMA θεωρείται ότι είναι το σημείο από το οποίο προέρχονται οι κύριες δράσεις της ουσίας, δηλαδή η εξαιρετικά αυξημένη ενσυναίσθηση και η ευφορία. Το MDMA αυξάνει επίσης την ενεργοποίηση της αδρεναλίνης και της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, αλλά σε μικρότερες ποσότητες από τη σεροτονίνη. Τα υψηλότερα επίπεδα αδρεναλίνης είναι υπεύθυνα για τις διεγερτικές επιδράσεις της ουσίας μέσω της αύξησης του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης θεωρούνται υπεύθυνα για άλλα ευχάριστα συναισθήματα.

Το MDMA θεωρητικά αυξάνει επίσης τα επίπεδα της βασοπρεσίνης και της ωκυτοκίνης- ορμόνες που έχουν επίσης πολλές λειτουργίες στο σώμα. Η βασοπρεσίνη συμβάλλει στη ρύθμιση της ούρησης και η αύξησή της στο σώμα οδηγεί σε μειωμένη ούρηση. Η ωκυτοκίνη είναι η χημική ουσία που συνδέεται στενότερα με την αγάπη και το συναισθηματικό δέσιμο και η αύξησή της (μαζί με τα υψηλότερα επίπεδα σεροτονίνης) κάνουν τον χρήστη να αισθάνεται πολύ πιο δεμένος με οποιονδήποτε αλληλεπιδρά μαζί του ενώ βρίσκεται υπό την επήρεια του MDMA.
 

Το MDMA μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές επιδράσεις. Αυτές ποικίλλουν ως προς τον τύπο, τη δύναμη και την ένταση από άτομο σε άτομο, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν τα εξής.

Ενσυναίσθηση & συναισθηματική διαφάνεια
Μια εξαιρετικά αυξημένη αίσθηση ενσυναίσθησης και συναισθηματικής σύνδεσης με τους άλλους. Ίσως η κύρια επίδραση της ουσίας σύμφωνα με τις αναφορές των περισσότερων χρηστών. Άμεση συνέπεια των αυξημένων επιπέδων σεροτονίνης και πιθανώς ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο.

Ευφορία & ανεβασμένη διάθεση
Αυξημένη ή έντονη ευτυχία και σημαντικά ανυψωμένη διάθεση. Μια ολοκληρωτική αίσθηση ευεξίας συνδέεται συχνά με την εμπειρία (εφόσον ακολουθούνται οι σωστές πρακτικές δοσολογίας και μείωσης της βλάβης).

Μειωμένη επιθετικότητα
Χαρακτηριστική αδυναμία να νιώσετε θυμό ή επιθετικότητα, η οποία οφείλεται στην απελευθέρωση σεροτονίνης από το MDMA. Το μειωμένο άγχος μπορεί επίσης να είναι μια συναφής επίδραση, αν και ορισμένοι χρήστες αναφέρουν υψηλότερο άγχος (κυρίως σε υψηλότερες δόσεις).

Αυξημένα επίπεδα ενέργειας
Αυξημένη ενέργεια και εγρήγορση λόγω της απελευθέρωσης αδρεναλίνης μέσω του MDMA. Οι υψηλές δόσεις μπορεί να μετατρέψουν την αίσθηση αυξημένης ενέργειας σε ανησυχία και υπερδιέγερση.

Μεταβολές της θερμοκρασίας του σώματος
Αισθήματα ζέστης και κρύου κατά την έναρξη της εμπειρίας που συχνά ακολουθείται από αίσθηση ζέστης στο σώμα κατά τη διάρκεια της εμπειρίας. Η αίσθηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το MDMA επηρεάζει τα κύτταρα στο τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι δεν ζεσταίνεστε υπερβολικά - περισσότερα σχετικά με αυτό στην ενότητα: Όταν έχετε πάρει MDMA: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και μπορούν να αποφευχθούν;

Αυξημένος καρδιακός ρυθμός και αρτηριακή πίεση
Αύξηση τόσο του καρδιακού ρυθμού όσο και της αρτηριακής πίεσης. Η αύξηση μπορεί να είναι απότομη και εξαρτάται άμεσα από τη δόση που λαμβάνεται - υψηλότερες δόσεις οδηγούν σε μεγαλύτερη αύξηση και των δύο. Οφείλεται στο γεγονός ότι το MDMA ανεβάζει τα επίπεδα αδρεναλίνης ενώ παράλληλα αυξάνει την αγγειοσύσπαση (σύσφιξη των αιμοφόρων αγγείων) μέσω απελευθέρωσης σεροτονίνης.

Δυσκολία στην ούρηση
Οι χρήστες αναφέρουν ότι ουρούν λιγότερο ενώ βρίσκονται υπό την επήρεια της ουσίας και γενικά έχουν πολύ λιγότερη ανάγκη για ούρηση, ακόμη και αν έχουν καταναλώσει περισσότερα υγρά. Αποτέλεσμα της αύξησης των επιπέδων βασοπρεσίνης στο σώμα από το MDMA. Βεβαιωθείτε ότι πίνετε αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια της εμπειρίας του MDMA, χωρίς να το παρακάνετε. Περισσότερα σχετικά με αυτό στην ενότητα: Όταν έχετε πάρει MDMA: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και μπορούν να αποφευχθούν;

Αυξημένα επίπεδα δίψας
Οι χρήστες μπορεί να αισθάνονται πιο διψασμένοι από ότι συνήθως ενώ βρίσκονται υπό την επήρεια - αποτέλεσμα του γεγονότος ότι το MDMA επηρεάζει το εσωτερικό σύστημα ισορροπίας του σώματος (ομοιόσταση). Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ούρηση γίνεται πιο δύσκολη, οι χρήστες πρέπει να διασφαλίζουν ότι δεν καταναλώνουν υπερβολικά πολλά υγρά ή κινδυνεύουν να υπερυδατώσουν το σώμα τους.

Καταστολή της όρεξης
Συνήθως αναφέρεται μια σχεδόν πλήρης απώλεια της όρεξης ή της επιθυμίας για κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής.

Σφίξιμο των μυών
Σφίξιμο των μυών χωρίς να το συνειδητοποιείτε, ιδίως των μυών του σαγονιού. Θεωρείται ότι είναι συνέπεια της απελευθέρωσης αδρεναλίνης. Οι χρήστες θα πρέπει να προσέχουν πόσο σφίγγουν τη γνάθο, καθώς αυτό μπορεί να είναι επώδυνο μετά την εξασθένιση του φαρμάκου.

Αλλαγές στην αντίληψη
Αυξημένη αντίληψη των χρωμάτων, αυξημένη εκτίμηση της μουσικής ή των ήχων, θολή όραση, ήπιες χρωματικές ψευδαισθήσεις σε ορισμένους χρήστες.

Ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν ότι οι υψηλότερες δόσεις MDMA αυξάνουν μόνο επιδράσεις της ουσίας στα επίπεδα ενέργειας του χρήστη, όχι τις συναισθηματικές ή ευφορικές επιδράσεις. Οι δυσάρεστες αισθήσεις όπως το αίσθημα υπερβολικής ζέστης, το άγχος, η υπερδιέγερση ή η σύγχυση είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε υψηλότερες δόσεις και είναι πολύ πιο πιθανό να επισκιάσουν τις θετικές επιδράσεις που νιώθουν οι χρήστες.

Το MDMA ενέχει σημαντικούς κινδύνους υπερθέρμανσης των οργάνων, προβλήματα καρδιάς ή αρτηριακής πίεσης, υπερβολική κατανάλωση υγρών από τους χρήστες και σοβαρά προβλήματα διάθεσης μετά την εμπειρία. Περισσότερα για αυτά παρακάτω.
 

Τα κύρια σημεία που πρέπει να προσέξετε για να παραμείνετε ασφαλείς πριν από τη λήψη MDMA είναι: να βεβαιωθείτε ότι αυτό που έχετε είναι πράγματι MDMA και να διασφαλίσετε ότι η δοσολογία είναι σωστή.

Διασφάλιση ότι αυτό που έχετε είναι πραγματικά MDMA
Εάν καταναλώνετε MDMA σε οποιαδήποτε μορφή - είτε πρόκειται για χάπια, είτε για σκόνη είτε για κρυστάλλους - είναι απαραίτητο να ελέγξετε την ουσία με ένα τεστ αντιδραστηρίου πριν την καταναλώσετε.

Τα τεστ αντιδραστηρίων είναι νόμιμες χημικές ουσίες οι οποίες προσφέρουν μια εύκολη δοκιμή με βάση το χρώμα για  ψυχοδραστικές ουσίες. Απλά και προσεκτικά ρίχνετε μερικές σταγόνες του χημικού αντιδραστηρίου σε μια μικρή ποσότητα αυτού που νομίζετε ότι είναι MDMA. Αν έχετε σκόνη, απλά διαχωρίστε λίγη- αν έχετε κρυστάλλους, ψιλοκόψτε μια μικρή ποσότητα- αν έχετε χάπια, ξύστε λίγη με ένα μαχαίρι. Η ουσία θα αλλάξει χρώμα όταν αντιδράσει με το χημικό αντιδραστήριο και μπορείτε να διασταυρώσετε την αλλαγή του χρώματος με το χρωματολόγιο του αντιδραστηρίου που συνοδεύει το τεστ (ή μπορείτε να το αναζητήσετε στο διαδίκτυο). Εάν η αλλαγή χρώματος αντιστοιχεί στην σωστή ουσία στο διάγραμμα, γνωρίζετε ότι η ουσία που έχετε στην κατοχή σας είναι πράγματι MDMA (σε αυτό το παράδειγμα). Τα τεστ αντιδραστηρίων μπορούν να εντοπίσουν την παρουσία επικίνδυνων χημικών ουσιών όπως το PMA/PMMA. Αυτός είναι ένας εύκολος και φτηνός τρόπος για να βεβαιωθείτε ότι η ουσία που έχετε είναι όντως αυτό που νομίζετε και για να βεβαιωθείτε ότι δεν παίρνετε κάτι που θα μπορούσε να σας σκοτώσει. Είναι απαραίτητο να ελέγχετε όλες τις ουσίες πριν τις πάρετε.

Διασφάλιση της σωστής δοσολογίας
Το MDMA είναι δραστικό σε επίπεδο χιλιοστογραμμαρίου (mg), και μια διαφορά 200-300mg (απλώς 20-30% του γραμμαρίου) μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ μιας καλής εμπειρίας ή νοσηλείας - ή ακόμα και θανάτου. Εάν έχετε σκόνη ή κρυστάλλους, είναι αδύνατο να μετρήσετε τη σωστή δοσολογία μόνο με το μάτι - οι δόσεις σε αυτή τη μορφή πρέπει πάντα να μετρώνται χρησιμοποιώντας μια κατάλληλη ζυγαριά με ακρίβεια χιλιοστογράμμων.

Εάν έχετε χάπια είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζετε πόση δόση περιέχεται σε κάθε χάπι. Σε αυτή την περίπτωση, αφού ελέγξετε το χάπι με ένα τεστ αντιδραστηρίου, ξεκινήστε με μια μικρή ποσότητα (ένα τέταρτο έως μισό χάπι), καθώς δεν υπάρχει τυποποίηση των δόσεων σε όλα τα χάπια. Ορισμένα χάπια έχουν βρεθεί να περιέχουν 0% MDMA και κάποια άλλα κοντά στο 100%.

Υψηλότερες δόσεις συχνά σημαίνουν αύξηση των αρνητικών επιδράσεων όπως υπερθέρμανση, υπερδιέγερση και διέγερση, ενώ δεν αυξάνουν τις θετικές επιδράσεις όπως ευφορία ή ενσυναίσθηση, ενώ αυξάνονται οι πιθανότητες αρνητικών επιπτώσεων στον οργανισμό και αρνητικής εμπειρίας κατά την λήξη του ταξιδιού (coming down)
 

Υπερθέρμανση
Ένας σημαντικός κίνδυνος κατά την κατανάλωση MDMA είναι ο κίνδυνος υπερθέρμανσης. Το MDMA επηρεάζει το τμήμα του εγκεφάλου που ασχολείται με τον ελέγχει την εσωτερική θερμοκρασία του σώματός μας (τον υποθάλαμο) και δυσκολεύει τον εγκέφαλό μας να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός μας. Η τάση της ουσίας να αυξάνει θερμοκρασία του σώματος πάνω από το βέλτιστο επίπεδο των 37 C εξαρτάται άμεσα από τη δόση και οι χρήστες τείνουν να ζεσταίνονται περισσότερο όσο περισσότερο MDMA καταναλώνουν. Στο ηπιότερο άκρο του φάσματος αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εφίδρωση ή αίσθημα άβολης ζέστης, ενώ στο επικίνδυνο άκρο μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση των οργάνων, δημιουργώντας σοβαρό κίνδυνο ασθένειας ή θανάτου. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις χρηστών που πέθαναν από οργανική ανεπάρκεια λόγω υπερθέρμανσης ως άμεσο αποτέλεσμα της υπερβολικής κατανάλωσης MDMA.

 

Πώς να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο υπερθέρμανσης
Πρώτα απ' όλα, ελέγξτε το MDMA σας με ένα τεστ αντιδραστηρίου για να βεβαιωθείτε ότι δεν πρόκειται για κάποια άλλη, πιο επικίνδυνη ουσία. Δεύτερον, βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να μετρήσετε σωστά τη δοσολογία με μια ζυγαριά. Μην κοιτάτε με το μάτι ή μην εκτιμάτε τη μέτρηση μιας δόσης- κάτι τέτοιο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο να πάρετε υπερβολική δόση ή υπερβολική δόση. Αν έχετε χάπια, καταναλώστε μια μικρή ποσότητα (ένα τέταρτο έως το μισό), διότι δεν υπάρχει τρόπος να μετρήσετε την περιεκτικότητα ενός χαπιού σε MDMA. Οι κίνδυνοι υπερθέρμανσης αυξάνονται κατακόρυφα όταν ο χρήστης βρίσκεται σε θερμό περιβάλλον, όπως ένα rave ή ένα υπόγειο νυχτερινό κέντρο, ειδικά αν κάνει αερόβια δραστηριότητα όπως ο χορός (γιατί και αυτό ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος). Για να παραμείνετε όσο το δυνατόν πιο ασφαλείς, βεβαιωθείτε ότι η δοσολογία δεν είναι πολύ υψηλή και να κάνετε διαλείμματα για να δροσιστείτε σε ένα πιο δροσερό περιβάλλον.

 

Πίνετε πάρα πολλά υγρά
Ως αποτέλεσμα της επίδρασης του MDMA στον υποθάλαμο, το σώμα δυσκολεύεται να ρυθμίσει πόσο διψάει και πόσο πεινάει. Η πείνα συχνά δεν γίνεται καθόλου αισθητή σε ένα ταξίδι με MDMA, αλλά η δίψα τείνει να γίνεται εντονότερη. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ουσία συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και απελευθερώνει μια ορμόνη που κάνει την ούρηση πολύ πιο δύσκολη, υπάρχει ο κίνδυνος της υπερυδάτωσης - της κατανάλωσης υπερβολικής ποσότητας υγρών. Η υπερυδάτωση μπορεί να μην ακούγεται σαν σοβαρό πρόβλημα, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε αραίωση του αίματος, η οποία μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη λειτουργία των οργάνων. Εάν ένας χρήστης MDMA χορεύει σε ένα ζεστό και ιδρωμένο περιβάλλον, όχι μόνο οι κίνδυνοι υπερθέρμανσης είναι υψηλότεροι, αλλά και ο κίνδυνος υπερυδάτωσης είναι επίσης υψηλότερος, καθώς τείνουμε να καταναλώνουμε περισσότερα υγρά με την περισσότερη άσκηση και όσο περισσότερο ιδρώνουμε.

 

Πώς να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο υπερυδάτωσης
Για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο, βεβαιωθείτε ότι εσείς ή οι άλλοι γύρω σας δεν παίρνετε πολύ υψηλή δόση, ειδικά αν είναι πιθανό να συμμετάσχετε σε αερόβια δραστηριότητα (π.χ. χορό) σε θερμό περιβάλλον. Να προσέχετε πόσα υγρά καταναλώνει ο χρήστης. Ο καθένας έχει διαφορετικά επίπεδα ιδανικής πρόσληψης υγρών/νερού, αλλά ως γενικός κανόνας, μισό λίτρο (ΜΗ αλκοολούχων) υγρών ανά 2-3 ώρες είναι περίπου ό,τι καταναλώνει κανονικά ένας άνθρωπος. Η αφυδάτωση είναι επίσης ένας κίνδυνος, οπότε οι χρήστες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι πίνουν περίπου τη σωστή ποσότητα υγρών.

 

Υψηλή αρτηριακή πίεση/καρδιακός ρυθμός
Το MDMA έχει δύο επιδράσεις στα συστήματα της καρδιάς και της αρτηριακής πίεσης του σώματος. Πρώτον, η αδρεναλίνη που απελευθερώνεται από την ουσία ωθεί τον καρδιακό ρυθμό υψηλότερα από το φυσιολογικό, και δεύτερον το MDMA συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία μέσω της απελευθέρωσης σεροτονίνης. Η συστολή των αγγείων αυξάνει την αρτηριακή πίεση, αλλά το γεγονός ότι η καρδιά αντλεί ταχύτερα από το κανονικό σημαίνει ότι η αρτηριακή πίεση αυξάνεται ακόμη περισσότερο.

 

Πώς να παραμείνετε ασφαλείς
Τα άτομα με προβλήματα καρδιάς ή αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να αποφεύγουν το MDMA και γενικά όλες τις ουσίες της κατηγορίας των διεγερτικών (π.χ. κοκαΐνη, αμφεταμίνες). Ουσίες όπως αυτές ενέχουν σοβαρό κίνδυνο σοβαρής αρτηριακής υπέρτασης, εμφράγματος ή καρδιακής ανεπάρκειας. Οι επιδράσεις του MDMA στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού εξαρτώνται από τη δόση (όσο μεγαλύτερη είναι η δόση τόσο μεγαλύτερη είναι η αύξηση και των δύο) και επομένως πρέπει να διασφαλίζεται η σωστή δοσολογία για τη μεγιστοποίηση της ασφάλειας. Η αερόβια δραστηριότητα κατά τη διάρκεια μιας εμπειρίας MDMA θα αυξήσει επίσης τον καρδιακό ρυθμό, και έτσι οι χρήστες και οι άλλοι γύρω τους θα πρέπει να προσέχουν πόσο δραστήριοι είναι.

Μετά από μια εμπειρία MDMA πολλοί χρήστες αναφέρουν ότι αισθάνονται κόπωση, άγχος ή χαμηλή διάθεση τις επόμενες ημέρες ή μερικές φορές 1-4 εβδομάδες. Στο πιο ακραίο άκρο οι χρήστες μπορεί να βιώσουν μειωμένη συγκέντρωση, αϋπνία, απώλεια όρεξης και ακόμη και κατάθλιψη.

Αυτές οι επιδράσεις συνδέονται συνήθως με τα χαμηλότερα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο μετά από ένα ταξίδι με MDMA. Το MDMA χρησιμοποιεί το υπάρχον απόθεμα σεροτονίνης του εγκεφάλου για να επιφέρει τα αποτελέσματά του και μόλις το MDMA εξασθενίσει, ο εγκέφαλος διασπά τη σεροτονίνη που έχει απελευθερωθεί από το φάρμακο. Αυτό το φυσικό απόθεμα σεροτονίνης είναι ένα από τα πράγματα που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας για να ρυθμίζει τη διάθεσή μας, τον ύπνο και άλλα πράγματα.

Η σεροτονίνη είναι μια χημική ουσία που παράγεται αργά στον εγκέφαλο και μπορεί να χρειαστούν περίπου 1-4 εβδομάδες για να αναπληρώσει ο εγκέφαλός μας τη δική του φυσική προμήθεια σεροτονίνης, ανάλογα με το πόση έχει χαθεί, και επομένως τόσο μπορεί να διαρκέσει το come down.

Η ενδεχόμενη σοβαρότητα ενός come down εξαρτάται άμεσα από τη δοσολογία που λαμβάνεται. Οι υψηλότερες δόσεις χρησιμοποιούν περισσότερο από το απόθεμα σεροτονίνης του εγκεφάλου και, επομένως, ο εγκέφαλος διαθέτει μετά λιγότερη σεροτονίνη για να ρυθμίσει τις φυσιολογικές λειτουργίες του (όπως η διάθεση και ο ύπνος). Έχοντας κατά νου ότι οι υψηλότερες δόσεις MDMA τείνουν να επιφέρουν περισσότερες αρνητικές επιδράσεις από ό,τι θετικές, είναι σημαντικό για έναν χρήστη να μην παίρνει πολύ μεγάλη δόση, ειδάλλως μπορεί να υποφέρει ακόμα και για εβδομάδες μετά τη λήψη της ουσίας.

Μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμο να προσπαθήσει να συμμετάσχει σε δραστηριότητες που εμπλουτίζουν τις εμπειρίες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και οι οποίες εκμεταλλεύονται τις θετικές επιδράσεις που προσφέρει η ουσία. Για παράδειγμα, το MDMA κάνει τους χρήστες να αισθάνονται ιδιαίτερα ενσυναισθητικοί και συναισθηματικά συνδεδεμένοι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οπότε δραστηριότητες που επικεντρώνονται γύρω από την ανθρώπινη σύνδεση, όπως οι βαθιές συζητήσεις ή η αγκαλιά μπορούν να εμπλουτίσουν την εμπειρία χωρίς να χρειάζεται περισσότερη ποσότητα της ουσίας. Δεδομένου ότι αυτές οι δραστηριότητες απελευθερώνουν ούτως ή άλλως με φυσικό τρόπο θετικές χημικές ουσίες στον εγκέφαλό μας (όπως η σεροτονίνη και η ωκυτοκίνη, είτε είστε νηφάλιοι είτε όχι), αυξάνουν με φυσικό τρόπο το high της ουσίας χωρίς ο χρήστης να χρειάζεται να πάρει περισσότερη ποσότητα. Το ίδιο ισχύει και για την ακρόαση μουσικής ή την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες που μπορεί να απολαμβάνει ο χρήστης, αρκεί να μην λαμβάνει χώρα υπερβολική αερόβια δραστηριότητα, όπως ο χορός (ειδικά σε ζεστό περιβάλλον).

Ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει comedown είναι να μην καταναλώσετε καθόλου MDMA, αλλά αν ένα άτομο επιθυμεί να ελαχιστοποιήσει το ενδεχόμενο comedown από την ουσία, είναι σημαντικό πρώτα απ' όλα να βεβαιωθείτε ότι η ουσία που έχετε είναι πράγματι MDMA (ελεγχόμενο με τεστ αντιδραστηρίου), να βεβαιωθείτε ότι η δόση είναι μέτρια και όχι πολύ υψηλή και να ασχοληθείτε με δραστηριότητες που είναι θετικές/ευχάριστες κατά την διάρκεια της εμπειρίας.
 

Επί του παρόντος, το MDMA είναι παράνομη ουσία σε όλο τον κόσμο - φάρμακο κατηγορίας Α στο Ηνωμένο Βασίλειο και ουσία του καταλόγου 1 στις ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει ότι θεωρείται ότι δεν έχει καμία θεραπευτική ή φαρμακευτική αξία, αλλά νέες και πρόσφατες μελέτες αμφισβητούν αυτή την αντίληψη.

Μελέτες του David Nutt και του Imperial College του Λονδίνου έδειξαν ότι η θεραπεία με MDMA έχει σημαντικές δυνατότητες για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) και του αλκοολισμού. Διάφορες άλλες μελέτες φαίνεται να υποστηρίζουν τις δυνατότητες του MDMA για τη θεραπεία του PTSD και επίσης τη θετική χρήση του στην ψυχιατρική.

Το MDMA έχει επίσης αποδειχθεί ότι έχει εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία ζευγαριών, με ορισμένα ζευγάρια να ισχυρίζονται ότι η συμμετοχή σε θεραπεία με τη βοήθεια του MDMA τους βοήθησε σημαντικά στη σχέση τους και ακόμη και ως άτομα.

Οι λόγοι για αυτά τα οφέλη πιθανόν να έγκεινται στις επιδράσεις ενσυναίσθησης και ευφορίας του MDMA. Λόγω της ενεργοποίησης της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, φαίνεται ότι είναι δύσκολο για τους χρήστες να νιώσουν θυμό, άγχος ή αρνητικά συναισθήματα κατά τη διάρκεια της χρήσης της ουσίας. Αυτό φαίνεται να επιτρέπει στους ανθρώπους να βλέπουν τις αρνητικές καταστάσεις ή τα τραύματα του παρελθόντος με λιγότερο άγχος ή θυμό και, αντίθετα, με ενσυναίσθηση και κατανόηση.

Προς το παρόν, το MDMA δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί νόμιμα στην ψυχοθεραπεία, αλλά γίνονται όλο και περισσότερες μελέτες που ελέγχουν τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά του MDMA. Η ίδια η ουσία δεν είναι η θεραπεία αλλά βοηθά τη θεραπεία να είναι πιο αποτελεσματική. Οι απόπειρες αυτοθεραπείας με MDMA θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό ελλείψει επαγγελματία θεραπευτή εκπαιδευμένου στην ψυχοθεραπεία με MDMA.
 

Όσοι έχουν προβλήματα με την καρδιά, την αρτηριακή πίεση, το συκώτι ή τα νεφρά θα πρέπει να αποφεύγουν το MDMA, μαζί με όσους λαμβάνουν οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει τα επίπεδα σεροτονίνης ή αδρεναλίνης (όπως τα αντικαταθλιπτικά όπως τα SSRIs, SNRIs και MAOIs).

Οποιοσδήποτε με υπάρχοντα καρδιακά προβλήματα ή υπέρταση διατρέχει πολύ αυξημένο κίνδυνο από τη χρήση MDMA. Το MDMA αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό (μέσω της απελευθέρωσης αδρεναλίνης) και την αρτηριακή πίεση (μέσω της ενεργοποίησης της σεροτονίνης). Τα αποτελέσματα του αυξημένου καρδιακού ρυθμού μέσω της σύσφιξης των αιμοφόρων αγγείων αυξάνουν ακόμη περισσότερο τον καρδιακό ρυθμό. Η κατανάλωση MDMA μπορεί να είναι δυνητικά επικίνδυνη εάν έχετε αυτά τα προβλήματα.

Το MDMA θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα σε όσους έχουν υπάρχοντα ηπατικά προβλήματα (καθώς η ουσία μεταβολίζεται μέσω του συκωτιού). ‘Εχει αποδειχθεί ότι το MDMA επηρεάζει αρνητικά την υγεία του ήπατος με επαναλαμβανόμενη χρήση. Όσοι έχουν προβλήματα με τα νεφρά θα πρέπει επίσης να το αποφεύγουν λόγω της επίδρασής του στο διουρητικό σύστημα του οργανισμού.

Για όσους πάσχουν από κατάθλιψη- το MDMA επηρεάζει τις ίδιες χημικές ουσίες στον εγκέφαλο με πολλά αντικαταθλιπτικά φάρμακα, οπότε όσοι παίρνουν ή έχουν πάρει πρόσφατα αυτά τα φάρμακα (όπως SSRIs, SNRIs ή MAOIs) θα πρέπει να αποφεύγουν το MDMA, καθώς οι αλληλεπιδράσεις τους στον εγκέφαλο μπορεί να είναι απρόβλεπτες και δυνητικά πολύ επικίνδυνες. Επιπλέον, όποιος έχει ιστορικό συνδρόμου σεροτονίνης ή είναι ευαίσθητος στη σεροτονίνη δεν πρέπει να λαμβάνει MDMA.

Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η γενική φυσική κατάσταση- όσοι είναι σε κακή φυσική κατάσταση μπορεί να δέχονται μεγαλύτερη πίεση από τις επιδράσεις του MDMA στον οργανισμό και έτσι θα πρέπει να το αποφεύγουν ή να ξεκινούν με μικρότερες δόσεις.
 

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων μπορεί συχνά να είναι απρόβλεπτες ή/και επικίνδυνες, ειδικά όταν πρόκειται για ουσίες που δεν ελέγχονται από κρατικούς φορείς φαρμάκων, γι' αυτό συνιστάται ιδιαίτερα να μην αναμειγνύεται το MDMA με άλλες παράνομες ουσίες. Σε περίπτωση ανάμειξης, οι ουσίες ενδέχεται να αλληλεπιδράσουν με περίεργους ή απρόβλεπτους τρόπους που θα μπορούσαν να απειλήσουν σοβαρά την υγεία ή τη ζωή (πολλοί θάνατοι που σχετίζονται με το MDMA έχουν λάβει χώρα όταν αναμειγνύονται με άλλες ουσίες). Το αλκοόλ μπορεί να συμβάλει στην αφυδάτωση του οργανισμού όταν αναμιγνύεται με MDMA και επίσης να αμβλύνει τις επιδράσεις της ουσίας, καθώς το MDMA είναι διεγερτικό και το αλκοόλ κατασταλτικό. Η κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών πριν από τη λήψη MDMA μπορεί επίσης να επηρεάσει την κρίση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική δόση.

Το MDMA επηρεάζει τη σεροτονίνη, την αδρεναλίνη και τη ντοπαμίνη στον εγκέφαλο και το σώμα και, ως εκ τούτου, συνιστάται ανεπιφύλακτα να μην καταναλώνετε MDMA εάν λαμβάνετε οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει ή αλληλεπιδρά με αυτές τις χημικές ουσίες. Οι SSRI (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης), για παράδειγμα, είναι κοινά αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όπως και οι SNRI (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης νορεπινεφρίνης) και οι MAOI (αναστολείς μονοαμινοξειδάσης). Αποφύγετε το MDMA εάν λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα ή οτιδήποτε άλλο που αλληλεπιδρά με τις χημικές ουσίες που επηρεάζει το MDMA (όπως τα φυτικά συμπληρώματα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σεροτονίνη, όπως το 5HTP).

Μην καταναλώνετε MDMA εάν παίρνετε φάρμακα για την καρδιά ή την υπέρταση (ή έχετε καρδιακά προβλήματα), καθώς το MDMA αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση και οι αλληλεπιδράσεις με αυτά τα φάρμακα μπορεί να είναι απρόβλεπτες και επικίνδυνες.
 

Το MDMA θεωρείται ότι έχει χαμηλό κίνδυνο εθισμού, ειδικά σε σύγκριση με το αλκοόλ, τη νικοτίνη ή την ηρωίνη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκαλέσει καθόλου εθισμό.

Το MDMA είναι απίθανο να είναι σωματικά εθιστικό. Ο σωματικός εθισμός συμβαίνει όταν ένα άτομο λαμβάνει συνεχώς μια ουσία που επηρεάζει την παροχή μιας συγκεκριμένης χημικής ουσίας στον εγκέφαλό του, σε σημείο που ο εγκέφαλος προσαρμόζει τα έμφυτα επίπεδα της ουσίας ως απόκριση στη λήψη του φαρμάκου. Μετά από αυτό το σημείο το άτομο πρέπει να συνεχίσει να παίρνει την ουσία προκειμένου να επαναφέρει την παροχή της συγκεκριμένης χημικής ουσίας σε φυσιολογικά επίπεδα, επομένως πρέπει να συνεχίσει να παίρνει ουσίες μόνο και μόνο για να αισθάνεται φυσιολογικά.

Το MDMA χρησιμοποιεί το υπάρχον απόθεμα σεροτονίνης του εγκεφάλου για να επιφέρει τα αποτελέσματά του και η σεροτονίνη που χρησιμοποιείται διασπάται μετά την εξασθένιση της ουσίας. Ο εγκέφαλος απαιτεί ένα ορισμένο επίπεδο σεροτονίνης για να ρυθμίζει τις φυσιολογικές λειτουργίες όπως η διάθεση και ο ύπνος, και δυσκολεύεται εάν η παροχή είναι πολύ χαμηλή. Το MDMA μειώνει αυτό το φυσικό απόθεμα και η συνεχής χρήση το μειώνει περαιτέρω. Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να αναπληρώσει το απόθεμα αρκετά γρήγορα ώστε να δημιουργηθεί σωματικός εθισμός, καθώς η συνεχής και υπερβολική χρήση MDMA εξαντλεί γρήγορα το φυσικό απόθεμα σεροτονίνης.

Ενώ το MDMA έχει χαμηλή πιθανότητα να προκαλέσει σωματικό εθισμό, έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ψυχολογικό εθισμό. Τα συναισθήματα ευφορίας, ευτυχίας και ενσυναίσθησης που συνήθως συνδέονται με την εμπειρία μπορούν να κάνουν ένα άτομο να θέλει να πάρει MDMA ξανά και ξανά. Ωστόσο, η λήψη της ουσίας συχνότερα από μία φορά σε 2-3 μήνες μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου και στην ικανότητά του να ρυθμίζει τη διάθεση, τον ύπνο, τη συγκέντρωση και τις ικανότητες αντιμετώπισης του στρες. Η επαναλαμβανόμενη και μακροχρόνια χρήση έχει αποδειχθεί ότι επιδεινώνει την υγεία του εγκεφάλου γενικά.

Η υπερβολική λήψη MDMA μπορεί να δημιουργήσει ανοχή και με την επαναλαμβανόμενη/συχνή χρήση η ουσία μπορεί να "χάσει τη μαγεία της". Η υπερβολική χρήση θα μειώσει τις επιδράσεις σε σημείο που δεν θα αισθάνεστε πια τίποτα από τη λήψη MDMA και αντίθετα θα έχει εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου και του σώματος. Οτιδήποτε πάνω από μία φορά σε 2-3 μήνες θα μπορούσε να θεωρηθεί ως υπερβολικά συχνό.
 

Οι μελέτες για το MDMA δείχνουν ότι οι άνθρωποι με ιστορικό ελαφριάς και περιστασιακής χρήσης της ουσίας έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν νοητικά προβλήματα, σε σύγκριση με μελέτες όπου οι άνθρωποι έχουν ιστορικό κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων MDMA ή τακτικής χρήσης MDMA.

Υπάρχει επιστημονική διαμάχη σχετικά με τις μακροπρόθεσμες βλαβερές συνέπειες του MDMA. Ορισμένες μελέτες έχουν βρει συνδέσεις μεταξύ της χρήσης MDMA και διαταραχών της μνήμης και της παρορμητικότητας, αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό, όπως η χρήση άλλων ουσιών ή η έλλειψη ύπνου. Λαμβάνοντας υπόψιν τους παραπάνω παράγοντες, μια συγκεκριμένη μελέτη δεν βρήκε σημαντική σχέση μεταξύ της χρήσης MDMA και της απόδοσης σε γνωστικά τεστ, αν και η μελέτη αυτή έχει δεχθεί κάποια κριτική.

Είναι επίσης πιθανό οι παρορμητικοί τύποι προσωπικότητας να αυξάνουν την πιθανότητα λήψης MDMA, και όχι το αντίθετο. Παρόμοια σύγχυση παρατηρείται και με τη σχέση μεταξύ MDMA και κατάθλιψης. Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι το MDMA μπορεί να συμβάλει στην κατάθλιψη, αν και ορισμένες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να είναι πιο πιθανό να πάρουν αργότερα MDMA.

Το κατά πόσον τέτοιες επιδράσεις θα διαρκούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι επίσης συζητήσιμο. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις από μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου που υποδηλώνουν ότι οι περισσότερες αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται από το MDMA (σεροτονινεργικό σύστημα) δεν είναι μακροχρόνιες.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να βγάλουν συμπεράσματα όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες βλάβες του MDMA. Το ασφαλέστερο είναι να μην παίρνει κανείς καθόλου την ουσία, αλλά τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν ότι η σπάνια και ήπια χρήση μπορεί να μην προκαλεί μακροπρόθεσμα βλαβερές συνέπειες μακροπρόθεσμα, ενώ ταυτόχρονα υποδηλώνουν ότι η συχνή και βαριά χρήση μπορεί να οδηγήσει τόσο σε ψυχολογικές όσο και σε σωματικές αρνητικές αλλαγές.
 

Το MDMA ανοίγει τρύπες στον εγκέφαλό σας;

Το MDMA δεν ανοίγει τρύπες στον εγκέφαλό σας. Αυτός ο μύθος προέρχεται από μηνύματα που μεταδόθηκαν από εκστρατείες κατά των ναρκωτικών στα τέλη της δεκαετίας του 1990/αρχές της δεκαετίας του 2000.

Είναι η σκόνη MDMA (έκσταση) πιο καθαρή από τα χάπια έκστασης;

Όπως οι περισσότερες παράνομες ουσίες, η καθαρότητα του MDMA αλλάζει συνεχώς, οπότε δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί ότι οι μορφές που μπορεί κάποτε να ήταν πιο αξιόπιστες θα παραμείνουν ασφαλείς. Είναι αρκετά εύκολο για τους εμπόρους ναρκωτικών να αναμειγνύουν τη σκόνη MDMA με οποιαδήποτε ουσία που μοιάζει με αυτή, οπότε η λήψη σκόνης MDMA δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν παίρνετε εν αγνοία σας άλλες ουσίες αναμεμειγμένες με το MDMA.

Το MDMA (έκσταση) αποστραγγίζει το νωτιαίο υγρό σας;

Όχι. Αυτός ο μύθος προέρχεται πιθανότατα από πειράματα όπου οι ερευνητές μέτρησαν προϊόντα διάσπασης της σεροτονίνης στο νωτιαίο υγρό ζώων που είχαν πάρει MDMA. Το MDMA δεν βλάπτει τη σπονδυλική σας στήλη.

Το MDMA (έκσταση) προκαλεί τη νόσο του Πάρκινσον;

Το MDMA δεν προκαλεί Πάρκινσον. Αυτός ο μύθος μπορεί να προέρχεται από ένα πείραμα όπου οι ερευνητές έδωσαν κατά λάθος μεθαμφεταμίνη (crystal meth) σε εργαστηριακούς πιθήκους αντί για MDMA. Υπάρχει μια τρομερά τοξική χημική ουσία με ακρωνύμιο τεσσάρων γραμμάτων, MPTP, η οποία όντως προκαλεί παρκινσονισμό. Έχει εμφανιστεί ως ανεπιθύμητη πρόσμειξη σε ένα φάρμακο που μοιάζει με ηρωίνη (οπιούχο) και ονομάζεται MPPP, η οποία καταστρέφει τους νευρώνες ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, όπως ακριβώς κάνει η νόσος του Πάρκινσον, προκαλώντας παρόμοια συμπτώματα. Ούτε το MPTP ούτε το MPPP έχουν καμία σχέση με το MDMA.
 

Πρόσφατες δημοσιεύσεις