Στις 10 Ιουλίου 2025, το Ανώτατο Δικαστήριο της Μαδρίτης (Tribunal Superior de Justicia de Madrid) εξέδωσε μία απόφαση-ορόσημο για την ελευθερία της πνευματικής και φαρμακευτικής χρήσης της ayahuasca στην Ισπανία. Σύμφωνα με την απόφαση, η ayahuasca δεν υπόκειται σε νομική απαγόρευση ή ρύθμιση, ούτε σε εθνικό ούτε σε διεθνές επίπεδο. Το δικαστήριο απεφάνθη ρητά πως το φυτικό αυτό παρασκεύασμα δεν αποτελεί ελεγχόμενη ουσία και επομένως δεν εμπίπτει στο άρθρο 368 του ισπανικού ποινικού κώδικα που διώκει τα ναρκωτικά.

Η απόφαση αυτή δεν έρχεται εν κενώ: ακολουθεί δεκάδες παλαιότερες υποθέσεις στις οποίες η δικαιοσύνη είτε αθώωσε κατηγορούμενους είτε αρχειοθέτησε τις υποθέσεις, αναγνωρίζοντας το κενό στη νομοθεσία όσον αφορά την ayahuasca. Στην πράξη, η παρούσα ετυμηγορία συνιστά την πιο καθαρή δικαστική αναγνώριση ότι η ayahuasca δεν εμπίπτει σε καμία απαγόρευση εντός Ισπανίας.

Η δραστική ουσία DMT περιλαμβάνεται στη λίστα I της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τις Ψυχοτρόπες Ουσίες του 1971. Ωστόσο, τα φυσικά φυτά ή παρασκευάσματα που περιέχουν DMT —όπως η ayahuasca, που προέρχεται από τη μίξη της Banisteriopsis caapi με άλλα φυτά όπως το Psychotria viridis— δεν περιλαμβάνονται στη ρυθμιστική λίστα και δεν τελούν υπό καμία διεθνή απαγόρευση. Το ίδιο το INCB (International Narcotics Control Board), στον ετήσιο απολογισμό του 2010, δήλωσε ξεκάθαρα πως ούτε η ayahuasca ούτε τα φυτικά συστατικά της υπόκεινται σε διεθνή έλεγχο.

Το ισπανικό Ανώτατο Δικαστήριο στη Μαδρίτη επικαλέστηκε αυτό το διεθνές πλαίσιο, καθώς και πλήθος προηγούμενων αποφάσεων, προκειμένου να απορρίψει κάθε έννοια «ναρκωτικής ουσίας» σε σχέση με την ayahuasca. Μάλιστα, υπενθυμίζει ότι οποιαδήποτε σύλληψη, κράτηση, κατάσχεση ή ποινική δίωξη με βάση την κατοχή ή χρήση ayahuasca στερείται νομικού θεμελίου.

Η ετυμηγορία αυτή δεν απλώς επιβεβαιώνει αυτό που οι υποστηρικτές της ayahuasca και της εθνοβοτανικής γνώριζαν εδώ και καιρό – ότι η ποινικοποίηση της ayahuasca είναι προϊόν νομικής ασάφειας και όχι αντικείμενο καθαρής απαγόρευσης – αλλά ανοίγει τον δρόμο για την κανονικοποίηση και την προστασία της τελετουργικής, θεραπευτικής και προσωπικής χρήσης.

Η απόφαση θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει θετικά δεκάδες υποθέσεις επιστροφής κατασχεμένων σκευασμάτων, πολλά από τα οποία καταστρέφονται άδικα από τελωνειακές και αστυνομικές αρχές, χωρίς επαρκή νομική αιτιολόγηση. Η οργάνωση ICEERS (International Center for Ethnobotanical Education, Research, and Service) έχει πρωτοστατήσει στην υπεράσπιση τέτοιων υποθέσεων μέσω του Ayahuasca Defense Fund, που έχει ήδη οδηγήσει σε δεκάδες αθωώσεις ή επιστροφές κατασχεθέντων.

Η ayahuasca κυκλοφορεί στην Ισπανία εδώ και περίπου 38 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, έχουν καταγραφεί πάνω από 60 νομικές υποθέσεις, εκ των οποίων καμία δεν έχει καταλήξει σε τελεσίδικη καταδίκη. Αντίθετα, όλες είτε οδηγήθηκαν σε αθώωση είτε εγκαταλείφθηκαν λόγω έλλειψης νομικής βάσης. Οι επανειλημμένες αυτές δικαστικές αποφάσεις κατέστησαν σαφές πως δεν υφίσταται ουσιαστικό νομικό έρεισμα για την ποινικοποίηση της ayahuasca.

Για την ελληνική κοινότητα που ενδιαφέρεται για την υπεύθυνη χρήση ψυχοδραστικών φυτών, αυτή η απόφαση λειτουργεί ως υπενθύμιση της σημασίας της νομικής διαύγειας και της ενημέρωσης. Σε χώρες όπως η Ισπανία, η de facto νομιμότητα της ayahuasca κατοχυρώνεται πια και de jure. Είναι επιτακτική ανάγκη για τα αντίστοιχα κινήματα στην Ελλάδα να μελετήσουν το ισπανικό παράδειγμα και να εργαστούν για την προώθηση ενός νομικά θωρακισμένου πλαισίου προστασίας τόσο των τελετουργικών πρακτικών όσο και των ίδιων των πολιτών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ayahuasca δεν αποτελεί επικίνδυνη ουσία από μόνη της. Ο σεβασμός, η προετοιμασία, η καθοδήγηση και το κατάλληλο περιβάλλον είναι απαραίτητα για κάθε εμπειρία —και ταυτόχρονα τα πιο αποτελεσματικά μέσα μείωσης κινδύνου.

Πηγή: https://www.cannabismagazine.net/el-tribunal-superior-de-justicia-de-madrid-confirma-que-la-ayahuasca-no-es-ilegal-en-espana/