Σημαντική αρχαιολογική και βοτανική μελέτη διεξήχθη σε έναν ναό ηλικίας 3.000 ετών στη Γαθ, η οποία αναγνωρίζεται ως η γενέτειρα του βιβλικού γίγαντα Γολιάθ, και η οποία αποκάλυψε νέες πληροφορίες για τις θρησκευτικές πρακτικές των Φιλισταίων. Η μελέτη αυτή, με επικεφαλής την αρχαιοβοτανολόγο Dr. Suembikya Frumin και τον αρχαιολόγο καθηγητή Aren Maeir από το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan, περιελάμβανε την ανάλυση περίπου 2.000 δειγμάτων καμένων σπόρων και καρπών από τα ερείπια του ναού, που χρονολογούνται από τον 10ο και 9ο αιώνα π.Χ. Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο Nature Scientific Reports.

Η έρευνα δείχνει ότι οι Φιλισταίοι, που συχνά απεικονίζονται αρνητικά στη Βίβλο, ήταν στην πραγματικότητα ένας εξελιγμένος πολιτισμός που ενσωμάτωσε αιγαιακά (ελληνικά) και τοπικά πολιτιστικά και θρησκευτικά στοιχεία της Χαναάν. Η μελέτη των βοτανικών λειψάνων υποδηλώνει ότι η θρησκεία τους περιλάμβανε τη λατρεία ενός μείγματος ξένων και τοπικών θεοτήτων, με στοιχεία που υποδεικνύουν τη λατρεία μιας ελληνικής μητέρας θεάς, πιθανώς παρόμοιας με την Ήρα, και τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών στις τελετές τους.

Τα βασικά ευρήματα του ναού περιλαμβάνουν:

Απομεινάρια Λυγαριάς: της οποιας οι καρποί ανακαλύφθηκαν κυρίως γύρω από τον βωμό του ναού και τα άγια. Αυτό το φυτό, το οποίο έχει διάφορες χρήσεις και συμβολικές σημασίες στους αρχαίους πολιτισμούς, δεν χρησιμοποιούνταν συνήθως στις τελετουργίες της Λεβαντίνης, αλλά συνδέεται με τη λατρεία της Ήρας, της Άρτεμης, της Δήμητρας και του Ασκληπιού στην Ελλάδα. Η παρουσία του στη Γαθ υποδηλώνει άμεση σύνδεση με τις θρησκευτικές πρακτικές του Αιγαίου.

Σχεδιασμός βωμού: Ο κύριος βωμός του ναού, ο οποίος διαθέτει μόνο δύο κέρατα αντί για τους πιο συνηθισμένους βωμούς με τέσσερα κέρατα που συναντώνται στους λεβαντίνικους ναούς, υποδηλώνει αρχιτεκτονικές επιρροές από την Κύπρο και την περιοχή του Αιγαίου.

Τοπικές γεωργικές πρακτικές: Εκτός από τα ξένα βοτανικά κατάλοιπα, ο χώρος του ναού περιείχε επίσης τοπικά σιτηρά, ελιές και σταφύλια, υπογραμμίζοντας τον οικονομικό ρόλο του ναού στην αποθήκευση βασικών προϊόντων. Βρέθηκε επίσης ένα αποθηκευτικό πιθάρι από την περιοχή της Ιερουσαλήμ, με επιγραφή ενός ιουδαϊκού ονόματος, που αναδεικνύει τις πολύπλοκες σχέσεις μεταξύ των Φιλισταίων και των γειτόνων τους.

Ψυχοδραστικές ουσίες: Η ανακάλυψη του δηλητηριώδους σταχυού/μεθυστικής ήρας (ρυγχίτης ή poison darnel ή Lolium temulentum), γνωστού για τις παραισθησιογόνες ιδιότητές του, μαζί με στοιχεία προετοιμασίας γευμάτων, υποδηλώνει ότι οι Φιλισταίοι μπορεί να χρησιμοποιούσαν ψυχοδραστικές ουσίες στις θρησκευτικές τελετές τους για να διευκολύνουν την επικοινωνία με το θείο. Ο αρχαίος Έλληνας βοτανολόγος Θεόφραστος δήλωσε στο έργο του De causis plantarum (8:7 §1) ότι το σιτάρι μπορεί να μεταμορφωθεί σε μεθυστική ήρα (darnel/aira), αφού τα χωράφια που σπέρνονται με σιτάρι συχνά είναι στάχυα όταν θερίζονται.

Η μεθυστική ήρα (Lolium temulentum) είναι ένα ζιζάνιο που συναντάται στα χωράφια του σιταριού και οι δηλητηριώδεις ιδιότητές του (όταν προστίθεται στο αλεύρι) ήταν πιθανότατα γνωστές στους αγρότες. Ωστόσο, οι κόκκοι του βρέθηκαν στη δυτική αυλή του ναού D3 και στο εσωτερικό του ναού D4. Η μεθυστική ήρα είναι μια φυσική πηγή μυκήτων ερυσιβώδους (ergot) που περιέχουν ένα αλκαλοειδές τύπου LSD, γνωστό ως παραισθησιογόνο, που χρησιμοποιείται από τις μαίες και ως ενισχυτικό συστατικό στη ζυθοποιία. Η χρήση του σε λατρευτικά πλαίσια ως ψυχοδραστικό αναφέρεται σε σχέση με τα ελληνικά Ελευσίνια Μυστήρια.
 

Η ταυτότητα της θεότητας ή των θεοτήτων που λατρεύονταν στο ναό παραμένει εικασία. Η παρουσία των βαρών του αργαλειού θα μπορούσε να υποδηλώνει μια σύνδεση με την Ασέρα, μια θεά που σχετίζεται με την υφαντική, αλλά η εκτεταμένη χρήση των υπολειμμάτων λυγαριας υποδεικνύει μια ελληνική μητέρα θεά. Αυτό υποδηλώνει ότι η θρησκεία των Φιλισταίων ενσωμάτωσε μια σεβάσμια γυναικεία θεότητα, που ενδεχομένως προηγήθηκε και επηρέασε τις μεταγενέστερες ελληνικές λατρευτικές πρακτικές.

Η έρευνα αυτή όχι μόνο παρέχει μια πιο διαφοροποιημένη κατανόηση του πολιτισμού των Φιλισταίων, αλλά και απεικονίζει τον πολιτιστικό και θρησκευτικό συγκρητισμό που χαρακτήριζε τον αρχαίο μεσογειακό κόσμο. Τα ευρήματα αμφισβητούν την παραδοσιακά αρνητική βιβλική απεικόνιση των Φιλισταίων, επανατοποθετώντας τους ως μια σύνθετη κοινωνία που ανακάτευε διαφορετικές πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις.